Bekijk het!

Scherp gezien

Opgelicht: een tip van het rookgordijn

Deel II – Green Deal: geen deal

Waar de klimaatapocalyps wordt gedomineerd door beelden van wijkende gletsjers en smeltende toendra’s, onthoudt men de kijker die andere beelden die zo schrijnend getuigen van de planetaire ondergang: onmetelijk lege vlaktes, In Noord-Amerika, Rusland, het balticum, kort daarvoor bosrijke natuurgebieden, gerooid, verwerkt, afgevoerd om te eindigen in de energiecentrales. 

In 2022 heeft Frans Timmermans, vice-president van de Europese commissie,  dit doodvonnis nog eens bekrachtigd Voor de wouden die door Vattenfall en andere energiereuzen zijn opgekocht. Ondanks de veel hogere co2-volumes dan kolen of gas, heeft de EU hout gelegitimeerd, als duurzame, veilige brandstof: 

‘Voor de centrales wordt  alleen snoeihout gebruikt, verder niets. afvalhout uit Finland en Zweden,’ beweert Timmermans voor de Nederlandse camera’s. 

De werkelijkheid geeft een ander beeld. In de Brabantse haven van Dinteloord worden tot het vroege voorjaar van 2022 vrachtshepen gesignaleerd uit Petersburg met houtsnippers voor de biomassacentrale in Moerdijk. Dit gebeurt maanden nadat de sancties aan Rusland zijn opgelegd in verband met de oorlog in Oekraïne. Het hout komt uit Siberië waar het slinkende bosarsenaal zo kwetsbaar is geworden dat het aantal bosbranden dramatisch is toegenomen, zodat nog eens tienduizenden hectares in rook opgaan. Daar de Siberische bossen niet meer voor voldoende neerslag kunnen zorgen om het natuurgebied te beschermen, worden regelmatig blusvliegtuigen ingezet om de wouden te beregenen. 

De levering is inmiddels gestopt,na kamervragen van de Dierenpartij. Die vraagt zich af hoe de Russische houtleveranties te rijmen zijn met de sancties tegen Rusland in verband met de oorlog in Oekraïne. Waarom wel een verbod op Russisch gas en niet op Russisch brandhout. De miljoen bomen die de centrale jaarlijks verbruit komen nu uit Finland en Zweden, volgens de officiële rapporten van de EU. Gelukkig zijn er objectieve nieuwsbronnen die een wat meer realistisch beeld verschaffen. Moerdijk is een van de 600 biomassacentrales in Nederland, die gezamenlijk 3 miljoen ton hout verbruiken uit het Balticum, om te beginnen. Dat is omgerekend 20.000 hectare, een oppervlakte ter grootte van de gemeente Amsterdam. De Magnumcentrale in de Eemshaven verstookt in één jaar een houtvoorraad vergelijkbaar met die op de Betuwe. bij biomassacentrales kun je dan ook beter spreken  van een gecontroleerde continentale bosbrand dan een zinnige vorm van  energievoorziening. De Nederlandse biomassacentrales zijn samen goed voor 16 procent extra broeikasgas per jaar. Een percentage dat je niet terugvindt in de klimaatrapporten van de EU, evenmin als de miljarden tonnen gederfd broeikasgas dat uit de atmosfeer was gezuiverd, als de wouden intact waren gelaten. Zelfs als het verdwenen bosareaal voldoende wordt aangevuld – wat zeer de vraag is –  blijft er sprake van een enorm co-2 verlies. Dit omdat de vervangende bossen tientallen jaren nodig hebben om weer voldoende koolstof op te kunnen nemen. Dat in een tijd dat om het hardst wordt geroepen dat het één voor twaalf is en iedere seconde, iedere liter co-2  telt…

En dat is nog maar het topje van de ijsberg. Terwijl jaarlijks 100.000 km2 bosgebied verdwijnt, een oppervlakte van drie keer een land als België, wordt biomassa het meest toegepast als alternatieve energiebron, meer dan zon- en windenergie. Wel 60 procent van de duurzame  energie in de EU  komt uit houtige biomassa (planten, afval, hout), behalve uit Europa afkomstig uit Noord- en Zuid-Carolina, Florida, Alabama, Virginia. De  New York Times maakt als enige melding van de ontbossing in deze gebieden. 

Op het Europese continent houdt de houtkap gelijke tred met die in de tropische regenwouden, waarbij moet worden aangetekend dat minder dan 1 procent van de Europese bossen officieel beschermd is. In Nederland verdwijnt jaarlijks tussen de 1500 en de 3500 hectare onder de rooimachines. De discussie wordt zwaar vertroebeld door Betrouwbare cijfers. Die zijn  niet te vinden bij de biomassa/industrie die schermen met het bedrijfsgeheim. Het harde bewijs moet worden geleverd door natuurorganisaties ter plaatse en andere onafhankelijke nieuwsbronnen. 

Toch volhardt de EU dat de houtwinning op een duurzame,klimaatneutrale manier plaatsvindt. Het eerste gat dat in die bewering kan worden geschoten is dat de houtindustriëlen zelf voor de certificering zorgen. Op  dat duurzaamheidscertificaat wordt hoegenaamd geen controle uitgeoefend door de Europese autoriteiten. Dit maakt deel uit van een bredere strategie die erop gericht is om de rampzalige invloed van de massale houtkap op het klimaat te verdoezelen. Dit geschiedt door een fraai staaltje creatief boekhouden. De koolstof die vrijkomt bij het verbrandings- en fabricageproces van biomassa wordt niet meegeteld, zodat de landen hun groene targets kunnen halen. Biomassacentrales, pelletfabrikanten, energiemaatschappijen, ze zijn vrijgesteld van alle heffingen op broeikasgas die officieel immers niet wordt geproduceerd. Hoe cynisch wil  je het hebben. Het relatief klimaatvriendelijke gas wordt opgedoekt en vervangen door een brandstof die het broeikaseffect in hoge mate versterkt, vanwege haar torenhoge co-emissie. Uitstootpercentages die niet worden geregistreerd, zodat hout verkocht kan worden als ‘groene’ energie.

Bron:

Baltic Biomass report: ‘Intensive logging, impacts in Estonian and Latvian forests (2020) 

Greenpeace, SOMO-studie 2019

Groene amsterdammer 29 november 2017; website 5 december 2020

NRC 17 februari 2021-02-17; 3 nov 2021

www.houtrook.nl

www.rivm.nl

www.climategate.nl (Stichting Milieu Wetenschap en Beleid)

Kassa, npo 2, 21 december 2019 

Podcast, Future shock, aflevering 33

podcast, Rumble with Michael Moore, afl 229 feb 2022) 

Bomenstichting Achterhoek, 5 FEBRUARI 2019, ‘Zware kritiek van oud directeur van Staatsbosbeheer Frits van Beusekom.’ 

De Hofbar, npo 2, tv,  1 okt 2020;15 dec 2020; 18 mei 2022 

Eenvandaag npo 1 tv  11 maart 2019

© 2023 – J Nijzink